Legendarny pisarz Marek Hłasko i „ojciec polskiego reportażu” Melchior Wańkowicz, trzykrotny premier Wincenty Witos oraz Skamandryta Kazimierz Wierzyński. To postacie, które decyzją Sejmu RP zostały patronami roku 2024. Są również „wielkimi nieobecnymi” w największym projekcie polskiej humanistyki. Ale wkrótce może się to zmienić.
W gronie patronów tego roku znaleźli się także abp Antoni Baraniak, Polscy Olimpijczycy, Rodzina Ulmów oraz dyktator Powstania Styczniowego Romuald Traugutt, a także pisarz i działacz niepodległościowy Zygmunt Miłkowski znany jako Teodor Tomasz Jeż. Zaledwie dwie ostatnie postacie z tego grona mają swoje życiorysy opisane w Polskim Słowniku Biograficznym.
– Powodów dotychczasowej nieobecności w PSB może być kilka. Jednym z podstawowych jest fakt, że wydawany od 1935 roku Polski Słownik Biograficzny powstaje wg systemu angielskiego, czyli alfabetycznego. Aktualnie opracowujemy postaci, których nazwiska rozpoczynają się na literę T. Stąd też nieobecność biografii takich nazwisk jak Wańkowicz, Witos czy Wierzyński
– wyjaśnia prof. Andrzej Romanowski, redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego.
II seria uzupełni braki
Nazwisko rozpoczynające się na pierwszą literę końcówki alfabetu to nie jedyny powód braku opracowania biograficznego życiorysu wielu wybitnych Polaków. Przez kilka dekad na przeszkodzie stawały również działania cenzury w PRL. Choć jeszcze ważniejszą przyczyną jest… uciekający czas.
– Mamy naprawdę wielu wybitnych Polaków, których biogramy na pewno muszą zostać opracowane. Cezurą dla serii podstawowej Słownika była śmierć przed 2001 rokiem. Musimy więc wrócić do takich postaci jak Jan Paweł II, Wisława Szymborska czy Stanisław Lem
– wylicza prof. Romanowski. I jak dodaje, jest na to realna szansa.
Biografowie opracowujący PSB kończą właśnie prace nad listą haseł serii uzupełniającej Słownika. Na projekt pozyskali ministerialne dofinansowanie, a pełna lista brakujących haseł powinna być znana już w kwietniu.
To dopiero początek prac nad tzw. „drugą serią” PSB. Gdy będzie znany cały katalog postaci, których życiorysy należy uzupełnić, do prac będą mogły ruszyć dziesiątki najwybitniejszych biografistów i historyków z Polski i Europy. Jednak, aby prace mogły się rozpocząć, potrzebne jest wsparcie finansowe.
– Przed nami ważny etap pozyskania dofinansowania na realizację serii uzupełniającej. Liczę, że w Roku Hłaski uda nam się zdobyć środki na dołączenie jego biografii do największego projektu polskiej humanistyki. Opracowanie listy haseł to już pierwszy krok, choć niekoniecznie w chmurach
– z uśmiechem kwituje redaktor naczelny PSB.
**
Polski Słownik Biograficzny (PSB) ukazuje się w Krakowie od 1935 roku. To jeden z najważniejszych i największych narodowych projektów naukowych o światowej renomie, służący pokoleniom humanistów nad którego realizacją pracowało ponad 4 tysiące najwybitniejszych specjalistów z kraju i zagranicy. Do 2024 roku opublikowano 54 tomy, czyli blisko 35 tysięcy stron. Znajdują się na nich życiorysy 28 500 najwybitniejszych Polaków.
PSB powstaje w ramach Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk.
