Nagroda im. Emanuela Rostworowskiego
Celem Nagrody im. Emanuela Rostworowskiego jest uhonorowanie wybitnych osiągnięć w zakresie biografistyki (w tym również jej teorii), jak i badań nad historią XVIII i XIX wieku. Przyznawana jest dorocznie, począwszy od 2024 r., przez Radę Polskiej Akademii Umiejętności, na wniosek Komitetu Nagrody.
Komitet Nagrody im. Emanuela Rostworowskiego
- Prof. dr hab. Kazimierz Korus, dyrektor Wydziału I PAU
- Prof. dr hab. Janusz Kruk, dyrektor Wydziału II PAU
- Prof. dr hab. Andrzej Romanowski, redaktor naczelny Polskiego Słownika Biograficznego
- Dr hab. prof. IH PAN Elżbieta Orman, przewodnicząca Komisji Biograficznej PAU
- Prof. dr hab. Mariusz Wołos, wiceprzewodniczący Komisji Biograficznej PAU
- Dr Maria Czeppe, członek Komisji Biograficznej PAU
- Dr hab. Mikołaj Getka-Kenig, członek Komisji Biograficznej PAU
- Dr Agata Barzycka-Paździor, członek Komisji Biograficznej PAU
Na podstawie przedstawionych recenzji oraz dyskusji wśród członków Komitetu Nagrody im. Emanuela Rostworowskiego 7 maja 2024 r. doszło do jednogłośnego wyboru książki:
Korespondencja Stanisława Augusta z Katarzyną II i jej najbliższymi współpracownikami (1764-1796), oprac. nauk. i wstęp: Zofia Zielińska, tłumaczenie: Krystyna Zaleska, t. 1-2, Warszawa, Muzeum Łazienki Królewskie, 2022.
Jest to edycja źródłowa ilustrująca nierówne zmagania Polski z Rosją u schyłku istnienia I Rzeczypospolitej. W jej skład wchodzi praktycznie całość korespondencji wymienianej między Stanisławem Augustem Poniatowskim, a carycą Katarzyną II i jej ministrami. Zebrane z archiwów polskich (AGAD, Biblioteka Czartoryskich) i XIX wiecznych edycji rosyjskich listy uzupełnione (i skorygowane) zostały na podstawie źródeł odnalezionych w archiwach rosyjskich (Moskwa). Dopiero wykorzystując opublikowane w niej materiały możemy się przekonać o rzeczywistych celach rosyjskiej polityki zagranicznej wobec Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII w. i w nowym świetle pokazać trudną sytuację króla Stanisława Augusta i jego współpracowników, prowadzącego skomplikowaną politykę, lawirującego między bezwzględnymi żądaniami Katarzyny II i wewnątrzkrajową opozycją republikancko-magnacką. Te fundamentalne źródła, wzbogacone obszernym, klarownym wstępem i opatrzone wnikliwymi przypisami, pozwalają badaczom, ale i szerszemu gronu zainteresowanych, zweryfikować i przewartościować utrwalone w historiografii i w powszechnej świadomości stereotypy, dotyczące obojga władców i ich wzajemnej relacji. Przedmowa pióra Zofii Zielińskiej przedstawia w dostępny sposób najnowszy stan wiedzy na temat epoki stanisławowskiej. Niewątpliwy atut tej publikacji stanowią starannie dobrane ilustracje i mapy .
Ponadto, Komitet wnioskował o wyróżnienie dwóch książek:
– Dorota Dukwicz, Na drodze do pierwszego rozbioru. Rosja i Prusy wobec Rzeczypospolitej w latach 1768-1771, Warszawa, Instytut Historii PAN, 2022.
oraz
– Adam Świątek, Rusin z polską duszą. Platon Kostecki (1832-1908), Kraków, Księgarnia Akademicka, 2023.
Serdecznie Gratulujemy!!
